آمادگی در برابر زلزله

ضرورت و اهمیت کسب آمادگی در برابر زلزله

زلزله چیست؟

کره زمین به طور متوسط هر 30 ثانیه یک بار و در هر سال حدود یک میلیون بار دست خوش تکان و زلزله می شود.و این از نشانه های پویایی این سیاره است. پوسته ی زمین از قطعاتی تشکیل شده است که به آن ورقه یا صفحه گویند. از جمله ی این صفحه ها می توان به اوراسیا اشاره کرد. معمولاً این صفحات از هم دور می شوند یا در امتداد هم حرکت می کنند یا به سمت یک دیگر نزدیک می شوند و به هم فشار می آورند . حرکت این صفحات هنگامی که با شکستگی بخشی از پوسته همراه باشد ، باعث لرزش زمین می شود. این لرزش ها خفیف و گاه شدید هستند . گاهی اوقات همراه این لرزشها ، صدایی نیز شنیده می شود . این لرزش ها را « زلزله » یا « زمین لرزه » می گویند.

موضوع پیش بینی زلزله تازگی نداردو همواره مورد توجه انسان بوده است . اما با وجود بکار گیری تمامی روش های علمی ، هنوز هم نمی توان با اطمینان زمان دقیق زمین لرزه را پیش بینی کرد.

پژوهشگران بازیر نظر قرار دادن تغییرات ژئو فیزیکی، ژئو شیمیایی ،.و زیست شناختی در مناطقی که احتمال وقوع زلزله می رود ، سعی  کرده اند به شواهدی علمی در این زمینه دست یابند. و جهت کم کردن آسیب ها و خسارات مادی و معنوی با ایمن کردن محیط زندگی و کا ر آمادگی خود را بیشتر کنند.

بی شک در باره ی سوانح طبیعی تا حدی اطلاعات داریم . زمانی که از سوانح طبیعی سخن به میان      می آید ، مواردی چون سیل ، طوفان، آتش فشان، زلزله و ... در ذهن ما زنده می شود.

از بین این سوانح ، زلزله بیش از دیگر موارد در کشور ما اتفاق می افتد؛ مثلاً زلزله ای با بزرگی 5/3 درجه در مقیاس ریشتر در مسجد سلیمان رخ داد که خوش بختانه تلفات و خساراتی نداشت یا زلزله ای به بزرگی 5/6 درجه در مقیاس ریشتر در شهر بم به وقوع پیوست و متؤسفانه 43 هزار نفر از هموطنان ما جان خود را براثر این زلزله از دست دادند.

شدت زلزله در واحد ریشتر، که برگرفته از اسم زلزله نگار امریکایی، چارلز 
فرانسیس ریشتر (Charles Francis Richter) ، می باشد، یک جدول شدت لگاریتمی 
شناخته شده بین المللی است. تک تک این اطلاعات با یک زلزله سنج اندازه گیری 
می شود.ریشتر در سال 1935، زمانی که او کار درجه بندی خود را تکمیل کرد، 
Magnitude را که به اختصار (M) می نامند و برگرفته از کلمه لاتین Magnitudo به 
معنای اندازه و مقدار است، به عنوان مقیاس اندازه گیری زلزله معرفی کرد. 
در  نقشه خطر زلزله ای در ایران 4 رنگ مشخص شده است :

1)       منطقه قرمز رنگ به معنای خطر خیلی بالا

2)      منطقه قرمز به معنای خطر بالا

3)      منطقه قرمز کم رنگ به معنای خطر متوسط

4)      منطقه مایل به سفید به معنای خطر پایین

  جدول وقوع مهم ترین زلزله های پنجاه سال اخیر کشور

 

مکان	تاریخ	بزرگی در مقیاس ریشتر	تلفات انسانی
بویین زهرا ( قزوین)	شهریور 1341	3/7	حدود 12230 نفر
طبس ( خراسان)	شهریور 1357	7/7	حدود 19600 نفر
رودبار ( منجیل)	خرداد1369	7/7	حدود 25000 نفر
گلستان( اردبیل)	اسفند 1375	5/5	حدود 800 نفر
اردکول ( قائن و بیرجند)	اردیبهشت 1376	5/7	حدود 156 نفر
آوج	تیر 1381	3/6	حدود 280 نفر
بم	دی 1382	5/6	حدود 43000 نفر
تبریز	شهریور 91	2/6

وقوع 130 زلزله ی شدید  در نقاط  زلزله خیز  کشور در قرن بیستم ، تلفات انسانی و خسارت های اقتصادی جبران ناپذیری را در ایران بر جای گذاشته است.

وقتی روزنامه ای را می خوانیم و اخبار و تصاویر مربوط به وقوع زلزله را مرور می کنیم پیام هایی در ذهن ما ثبت می شود و آن اینکه از نحوه ی وقوع زلزله آگاهی پیدا می کنیم که زلزله در کجا و با چه مقیاسی  رخ داده است ، و همچنین آگاهی ما از میزان استحکا م بخشی ساختمان بیشتر شده و می فهمیم که ساختمان های محکم و با دوام کمتر آسیب دیده و ساختمان های قدیمی و کم استحکام آسیب بیشتری دیده است و در پایان  آگاهی های لازم را برای کسب آمادگی مقدماتی  در هنگام وقوع زلزله کسب کرده و مناطق امن و نامن را شناسایی کرده و به فکر رفع اشکالات می افتیم.

ما به چند علت باید برای مقابله با زلزله آماده باشیم:

1)       کاهش تلفات ناشی از زلزله و حفظ سلامت خود و دیگران

2)      کاهش خسارت های ناشی از زلزله و حفظ سرمایه های شخصی و ملی

3)     بازگشت سریع به حالت اولیه بعد از وقوع زلزله.

4)      راه های ایمنی در برابر زلزله :

1) مقاوم سازی ساختمان ها و رعایت اصول مهندسی

تجربه ی زلزله  در کشور های پیشرفته در مقایسه با کشور های در حال توسعه نشان داده است که آنچه باعث خسارت ها و تلفات ناشی از زلزله می شود ساخت و ساز های مقاوم و رعایت اصول صحیح مهندسی است. زلزله در کشورهای پیشرفته خصوصا درزمینه ساختمان که درگیری نزدیکی هم با زلزله دارند ، همچون ژاپن تقریبا مهار شده است ، آنان توانسته اند با بهینه سازی ساختمانهایشان و رعایت اصول ایمنی در ساخت و نظارت بر اجرا به نقطه ای برسند که بگویند در کشور ما زلزله بلا نیست ، بنابراین در ابتدا به شما پیشنهاد می کنیم که اگر در حال ساخت خانه ای برای خود هستید آنگونه بسازید که پس از زلزله باز در منزل خود در کنار خانواده محترمتان صحیح و سالم باشید.

2)ایمن سازی دکوراسیون و لوازم داخلی منزل و محکم و ایمن کردن وسایل داخل ساختمان ها

در صورتی که منزل شما در برابر زلزله دوام بیاورد ، ممکن است لوازم و دکوراسیون منزل موجب صدمه به اعضاء خانواده شما گردد پس ایمن سازی در داخل منزل را به همان اندازه ساخت جدی بگیرید.  کابینت  ها  به و.سیله بست های مناسب به دیوار محکم شوند. آبگرمکن به وسیله تسمه ای مخصوص به دیوار محکم شوند تمام تابلو ها را به دیوار مهار کنید و از نصب تابلو بالای مکان خواب خود و فرزندانتان خوداری کنید کتابخانه . کمد لباس . ساعت دیواری ، کامپیوترو اشیای سنگین داخل آشپزخانه مانند چرخ گوشت، آب میوه گیری  و هر چیزی که با سقوط آن موجب صدمه زدن به کودکتان میگردد را مهار و از مکان خواب او دور کنید.تخت خواب را در کنار پنچره خصوصا پنجره های بدون پرده های کلفت قرار ندهید، شیشه های شکسته میتواند صدمات جبران ناپذیری به خانواده شما وارد کند ، فراموش نکنید که مشکلات زلزله با پایان حرکت زمین ، تازه آغاز می گردد.

3) آموزش و افزایش آگاهی و آمادگی در برابر زلزله

زمانی زلزله به فاجعه تبدیل می شود که جامعه آگاهی و آمادگی لازم برای رویارویی با آن را نداشته باشد. خوش بختانه دانش کنونی بشر توانسته است راه ها و عوامل مؤ ثری را برای پیش گیری از آثار سوء سوانح طبیعی ، به ویژه زلزله ، در اختیار انسان ها قرار دهد . پس آمادگی جامعه به میزان دریافت آموزش های لازم و اثر آن بستگی دارد. بسیار شنیده ایم که چند روز پس از وقوع زلزله ای چند نفر سالم از زیر آوار بیرون کشده شدند و وقتی علت را جویا شدیم گفتند در هنگام وقوع زلزله شنیده بودیم که کنج دیوار و زیر میز از جاهای امن است و وقتی در آنجا پناه گرفتیم توانستیم خود را نجات دهیم . پس بیاییم  بهآموزش بیتر بپردازیم و آگاهی افراد جامعه را بالا ببریم.

ارائه آموزش های صحیح همگانی و آماده سازی اقشار مختلف جامعه ، یکی از عوامل مؤثر در کاهش خطر های ناشی از زلزله است.